Μια πρωτοβουλία Οικολογικών Οργανώσεων Κύπρου
σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών Κύπρου


Την Τετάρτη 10 Σεπτεμβρίου 2014, στον πειραματικό σταθμό Ζυγίου του Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών (Ι.Γ.Ε), πραγματοποιήθηκε μια ολοήμερη εκπαιδευτική ημερίδα με θεματική τη καλλιέργεια και διατήρηση παραδοσιακών ποικιλιών λαχανικών.


Το εργαστήρι αυτό συγκέντρωσε ειδικούς ερευνητές από το Ι.Γ.Ε στους τομείς της κομποστοποίησης, της βιοκαλλιέργειας, των μικροοργανισμών, της φυτοπροστασίας και της συλλογής και διατήρησης παραδοσιακών σπόρων, με στόχο να εκπαιδεύσει εκπροσώπους από διάφορες οικολογικές οργανώσεις στην Κύπρο στο θέμα της διάσωσης παραδοσιακών ποικιλιών.


Στο σεμινάριο έλαβαν μέρος εκπρόσωποι από οικολογικές ομάδες όπως ο Αμάραντος, η Ανάκυκλος Περιβαλλοντική, το Κίνημα Ζωής Κύπρου, η Ουτοπία Κολεκτίβα και άλλες οικολογικές πρωτοβουλίες Κύπρου.

Η ενημερωτική αυτή ημερίδα αποτέλεσε το πρώτο βήμα εκπαίδευσης εκπροσώπων των οικολογικών οργανώσεων από το Ι.Γ.Ε στα θέματα βιοκαλλιέργειας και βιολογικής φυτοπροστασίας και την επιμόρφωση τους σε ορθές πρακτικές αναζήτησης, καταγραφής και συλλογής παραδοσιακών σπόρων, αποσκοπώντας εν τέλει στην αναπαραγωγή και διάσωση παραδοσιακών ποικιλιών λαχανικών της Κύπρου.

Στο σεμινάριο αυτό συμπεριλήφθηκε μια ενημέρωση σε βασικές καλλιεργητικές πρακτικές καλλιέργειας λαχανικών από τον κ. Γιώργο Σωτηρίου, στη χρήση κομπόστας και κοπριάς στη γεωργία από τον Δρ Παναγιώτη Ντάλια όπως επίσης και στους μικροοργανισμούς και γονιμότητα εδαφών από τον ειδικό, Δρ Μιχάλη Ομήρου. Στη συνέχεια οι Δρ Λάμπρος Παπαγιάννης και κ Νίκος Σεραφείδης μίλησαν για τις βασικές ασθένειες λαχανικών και την βιολογική αντιμετώπιση τους. Τέλος, στο θέμα των σπόρων, η Δρ Διονυσία Φασούλα ανέλυσε τις βασικές αρχές και πρακτικές διατήρησης γενετικού υλικού ενώ ο ειδικός και συντονιστής της εκδήλωσης, κ Άγγελος Κυρατζιής, ανέλυσε κάποια βασικά σημεία γύρω από τη συλλογή, επεξεργασία και διατήρηση σπόρων λαχανικών.

Όλες οι παρουσιάσεις που πραγματοποιήθηκαν εκείνη τη μέρα πρόκειται να αναρτηθούν σύντομα στην ιστοσελίδα του Ι.Γ.Ε.

Μέσα λοιπόν από αυτή την πρώτη ημερίδα, έχει ξεκινήσει μια εποικοδομητική συνεργασία μεταξύ του Ι.Γ.Ε Κύπρου και των διαφόρων ενεργών οικολογικών οργανώσεων στο νησί. Ουσιαστικός στόχος αυτής της πρωτοβουλίας είναι να συνδυαστεί ο ενθουσιασμός και ζήλος με τον οποίο οι οικολογικές αυτές ομάδες εργάζονται για τη διάδοση της γνώσης γύρω από την σημασία διατήρησης και αναπαραγωγής των παραδοσιακών μας σπόρων, μαζί με την τεχνοτροπία και επιστημονική εμπειρία που έχει αποκομίσει μέσα από τις μελέτες του τα τελευταία χρόνια το Ι.Γ.Ε. Αποτελεί λοιπόν μια ευκαιρία όπου η επιστημονική μελέτη, η εμπειρία και η δράση στο θέμα των σπόρων, συνδυάζονται δημιουργώντας μια παραγωγική συνέργεια που πρόκειται να κινητοποιήσει τα δεδομένα στην Κύπρο στο θέμα της διατήρησης των παραδοσιακών μας σπόρων.

Μείνετε λοιπόν συντονισμένοι για την τελευταία ενημέρωση γύρω από το θέμα, κάνοντας εγγραφή στο μπλοκ μας, ή κάνοντας Like στη σελίδα του Facebook μας.

 

 

 

Οι καταστάσεις αλλάζουν πολύ γρήγορα στο μικρό νησί της Κύπρου. Τα κουρέματα καταθέσεων που επιβλήθηκαν στους πολίτες του νησιού τον περασμένο Απρίλιο, προκάλεσαν μια αίσθηση ανασφάλειας και επέφεραν μια αισθητή ανάγκη για αλλαγή. Τον τελευταίο χρόνο ολοένα και περισσότερος κόσμος στο νησί ερευνά τις επιλογές του για εναλλακτικές και πιο βιώσιμες καθημερινές λύσεις που μπορεί να εφαρμόζει άμεσα στη ζωή του. Ο θεσμός των Αεικαλλιεργειών/Permaculture, έχει προσελκύσει τεράστιο ενδιαφέρον ανά το παγκόσμιο ιδιαίτερα με αφορμή την παρούσα οικονομική ύφεση.

Το Σαββατοκύριακο 26-27 Ιουλίου 2014, πραγματοποιήθηκε στην Κύπρο το 1ο εισαγωγικό σεμινάριο Permaculture, στην ιδιωτική γη Πετρερά Permaculture Land, στην περιοχή Καλού Χωριού-Κλήρου, στη Λευκωσία. Στο σεμινάριο παρευρέθηκαν περισσότερο από 20 άνθρωποι με προέλευση χώρες από όλο τον κόσμο, όπως Γαλλία, Λάτβια, Πορτογαλία, Αργεντινή και Κύπρο.
Με ένα συνεργιστικό πνεύμα ανάμεσα στους διδάσκοντες, τον Νοτιο-Αφρικανό σχεδιαστή συστημάτων Permaculture Caspar Brown και το Κίνημα Ζωής Κύπρου σε θέματα φυσικής υγείας και οικολογίας, το διήμερο σεμινάριο καθοδήγησε τους συμμετέχοντες μέσα από τις σημερινές παγκόσμιες προκλήσεις σε θέματα ενέργειας, νερού και εδάφους και εξήγησε την άμεση ανάγκη για εφαρμογή βιώσιμων συστημάτων αναλύοντας τις βασικές αρχές Permaculture.
Το εισαγωγικό αυτό σεμινάριο έδωσε στους συμμετέχοντες μια πρώτη ιδέα για τη σημασία που έχει η επίτευξη και διατήρηση υγιούς εδάφους και ανέλυσε σε συντομία μερικές μεθόδους για διόρθωση των εδαφών μας. Με αυτή την αφορμή οι συμμετέχοντες συμμετείχαν στη δημιουργία σωρού κομποστοποίησης κάνοντας χρήση κλαδεμάτων, φύλλων, κοπριάς και οποιουδήποτε άλλου οργανικού υλικού διαθέτουμε στο υποστατικό μας.
Σημασία δόθηκε επίσης στην ολιστική αντιμετώπιση του νερού – ένας πόρος που αποτελεί ιδιαίτερα μεγάλη πρόκληση για την Κύπρο τα τελευταία χρόνια. Παρατέθηκαν απλές μέθοδοι για ολοκληρωτική αξιοποίηση του διαθέσιμου νερού μας όπως για παράδειγμα ανακύκλωση μέσα από σύστημα γκρίζου νερού (grey water system) ή συλλογή και καταβύθιση του πίσω στη γη δημιουργώντας χαντάκια συγκομιδής νερού (swales).
Το σεμινάριο κατέληξε σε μια συλλογική ανάλυση και σχεδιασμό των 3 μεγαλύτερων προκλήσεων μας σήμερα: της ενέργειας, του νερού και του εδάφους. Κατά τη διάρκεια της τελικής αυτής συνεργασίας, οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία μέσα από το διάλογο και την ανταλλαγή απόψεων, να συλλέξουν και να καταγράψουν όλες τις προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες που δημιουργούν οι σημερινές αυτές κρίσεις στην Κύπρο.
Το πιο ενθαρρυντικό αποτέλεσμα του σεμιναρίου αυτού ήταν η εμφανής εξέλιξη που παρατηρήθηκε στους συμμετέχοντες κατά τη λήξη του εργαστηρίου σε σχέση με τη νοοτροπία και στάση τους ως προς το περιβάλλον και τους διαθέσιμους πόρους μας.
Το σεμινάριο αυτό αποτελεί ένα από τα πολλά εργαστήρια που θα ακολουθήσουν στην Κύπρο με στόχο την εφαρμογή πιο βιώσιμων συστημάτων καλλιεργειών και δημιουργίας κοινοτήτων. Εφαρμόζοντας τις αρχές Permaculture μπορούμε να απομακρυνθούμε από την παράλυση της ανεργίας που επιφέρει η οικονομική κρίση και διαθέτουμε τα απαραίτητα εργαλεία για να σχεδιάσουμε ένα πιο θετικό και βιώσιμο μέλλον για μας και τις γενιές που θα’ ρθούν.
Μπορείτε να μάθετε περισσότερα για το σύστημα σχεδιασμού Αεικαλλιεργειών κάνοντας κλικ πιο κάτω:

 

Οι σημερινοί ρυθμοί ζωής και οι συνήθειες που έχουμε υιοθετήσει ως εξαρτημένοι καταναλωτές τα τελευταία χρόνια, έχουν καθορίσει την αγορά και το εύρος των προϊόντων που μας προσφέρονται από τους παραγωγούς και τους προμηθευτές.

Μετά το 2ο Παγκόσμιο πόλεμο και την επακόλουθη μαζική βιομηχανοποίηση που έλαβε χώρα στο κόσμο στην προσπάθεια άνθισης των οικονομικά και κοινωνικά εξαντλημένων κρατών, είχε ως επίπτωση την μετατροπή της γεωργίας σε μονοκαλλιέργειες μαζικής παραγωγής. Για να μπορούν λοιπόν να παράγονται οι τεράστιες ποσότητες τροφής που είχαν θέσει τότε ως στόχο οι κυβερνήσεις και εταιρείες παραγωγής και διανομής, και για να μπορούν να είναι διαθέσιμες οι τροφές άμεσα σε κάθε γωνιά του κόσμου, τα δεδομένα της γεωργίας όπως τα είχε συνηθίσει μέχρι τότε ο κόσμος, έπρεπε να αλλάξουν και να «εκμοντερνιστούν». Αυτό σήμαινε την εισαγωγή τοξικών φυτοφαρμάκων, ζιζανιοκτόνων, και συνθετικών λιπασμάτων και την επεξεργασία σπόρων μέσα από χρονοβόρες εργαστηριακές μελέτες ώστε να προκύψουν ειδικά διασταυρωμένες ποικιλίες με συγκεκριμένα επιθυμητά χαρακτηριστικά, γνωστοί ως υβρίδια.

Τα υβρίδια προκύπτουν από τη διασταύρωση δύο καθαρών και προσεκτικά επιλεγμένων γονιών, μια τεχνητή διαδικασία η οποία είναι ακριβή, αφού τις πλείστες φορές η γονιμοποίηση πρέπει να γίνει με το χέρι, αλλά και χρονοβόρα, αφού πρέπει να γίνουν πολλές δοκιμές μέχρι να βρεθεί ο ακριβής συνδυασμός χαρακτηριστικών που επιθυμούμε.  
Τις πλείστες φορές, τα υβρίδια προτιμούνται σε σχέση με τους παραδοσιακούς σπόρους και αυτό οφείλεται στις μεγαλύτερες αποδόσεις και ανθεκτικότητα τους σε συγκεκριμένα έντομα και ασθένειες. Οι καρποί που προκύπτουν από φυτά υβριδίων χαρακτηρίζονται συνήθως από μεγάλη ομοιομορφία: τόσο στο χρόνο ωρίμανσης τους, αλλά όσο και στο μέγεθος, χρώμα, και σχήμα του τελικού καρπού – κάτι που εμφανισιακά ικανοποιεί το σημερινό καταναλωτή αλλά και ανταποκρίνεται στο μαζικό σύστημα παραγωγής και αποστολής τροφής μίλια μακριά από την πηγή παραγωγής της.

Αυτό όμως που πολλές φορές αγνοούμε, είναι πως με τη χρήση αυτών των σπόρων υβριδίων, είμαστε ένα βήμα πιο κοντά στην απώλεια της γενετικής ποικιλομορφίας. Μεγάλο εύρος γονιδίων χάνεται στη διαδικασία διασταύρωσης και δημιουργίας αυτών των εργαστηριακών σπόρων, καθιστώντας τους σπόρους και κατά συνέπεια τη τροφή μας, πιο ευάλωτη σε αναπάντεχες κλιματικές αλλαγές και άλλων απρόβλεπτων παραγόντων.

Σε αντίθεση, οι παραδοσιακές ποικιλίες διατηρούν όλο το εύρος των γονιδίων τους, όπως και οι πρόγονοι τους, μεταφέροντας μαζί τους όλη την ιστορία, μυρωδιά, γεύση, υφή και χρώμα όπως τα παλιά χρόνια.

Το ότι οι καρποί από παραδοσιακά φυτά υπερέχουν από τους καρπούς υβριδίων σε θέμα γεύσης, είναι γεγονός. Αυτό προκύπτει αφού πολλές φορές οι σημερινές γεωργικές πρακτικές θέλουν τα φρούτα και λαχανικά να κόβονται όσο ακόμα είναι άγουρα ώστε να μεταφέρονται εγκαίρως στην άλλη μεριά του κόσμου και να φυλάγονται για μέρες στα ράφια μια υπεραγοράς, μέχρι να φτάσουν τελικά στα χέρια του καταναλωτή.

Φυσικά, αυτές οι συνήθειες έχουν τεράστιο αρνητικό αντίκτυπο και στην θρεπτική αξία καρπών φυτών υβριδίων, ενώ το γεγονός ότι στις σημερινές μαζικές καλλιέργειες εστιαζόμαστε αποκλειστικά στην απόδοση, έχει ως συνέπεια καρπούς πιο φτωχούς σε βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία.

Από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα όμως των παραδοσιακών σπόρων είναι η ανομοιομορφία τους: Μπορεί ως καταναλωτές να έχουμε συνηθίσει να αποζητούμε ομοιόμορφες ντομάτες χωρίς «παραμορφώσεις» και διχρωμίες, αλλά αυτή ακριβώς η γενετική ποικιλομορφία των παραδοσιακών ποικιλιών, κρύβει και τη δύναμη τους. Ένας γεωργός ο οποίος παράγει τροφή για την οικογένεια του, διασφαλίζει το γεγονός του ότι μπορεί να έχει συγκομιδή κατά τη διάρκεια όλου του καλοκαιριού, σε αντίθεση με τα φυτά υβριδίων στα οποία οι πλείστοι καρποί ωριμάζουν και πρέπει να συλλέγονται μαζικά και ταυτόχρονα.

Το σημαντικότερο πλεονέκτημα όμως των παραδοσιακών ποικιλιών, είναι το ότι μπορούμε να συλλέξουμε σπόρο και να τον ξαναφυτέψουμε τον επόμενο χρόνο. Αυτό ισοδυναμεί με απελευθέρωση από το φόρο υποτελείας των πατενταρισμένων σπόρων υβριδίων, οι οποίοι πρέπει να αγοράζονται εκ νέου κάθε εποχή σποράς, αφού τα αποτελέσματα συλλογής και επανα-σποράς από τα περσινά μας φυτά, είναι εντελώς αναξιόπιστα.

Πολλά λοιπόν τα πλεονεκτήματα των παλιών σπόρων οι οποίοι κουβαλούν μέσα τους όλη την γεύση, μυρωδιά και ιστορία των προγόνων τους. Μια στροφή φυσικά στις παραδοσιακές ποικιλίες θα πρέπει να συνδέεται και με ριζικές αλλαγές στο σημερινό σύστημα παραγωγής της τροφής μας. Οι μαζικές παραγωγές και εξαγωγές των φρούτων και λαχανικών μας θα πρέπει σιγά σιγά να αντικατασταθούν από μικρότερης εμβέλειας τοπικές πολυκαλλιέργειες, οι οποίες θα σέβονται το περιβάλλον και τον άνθρωπο.

Κάντε κλικ πιο κάτω για να παρακολουθήσετε την τηλεοπτική εκπομπή «Καλή Σας Μέρα» με τη Γαβριέλα, η οποία μεταδόθηκε ζωντανά στο ΡΙΚ στις 14 Ιουλίου 2014, με ειδικό αφιέρωμα στους παραδοσιακούς σπόρους και προσκεκλημένους τους:

  • Δρ. Φασούλα Διονυσία – Λειτουργός Γεωργικών Ερευνών, Βελτίωση Φυτών

  • Άγγελο Κυρατζιή – Λειτουργός Γεωργικών Ερευνών, Βελτίωση Φυτών

  • Αντιγόνη Αγαθοκλέους – Εκπρόσωπο της ομάδας σπόρων «Κυπρίων Σπόροι»

  • Σοφία Μάτση – Εκπρόσωπο της κυπριακής εθελοντικής ομάδας «Κίνημα Ζωής Κύπρου»

 

 

Για το Κίνημα Ζωής Κύπρου, Σοφία Μάτση


Ξεκινάμε την αυγή μεταφυτεύοντας νεαρά μαρούλια. Στη συνέχεια κατευθυνόμαστε στον κήπο με τις ντοματιές για κλάδεμα και στήριγμα των φυτών και γύρω στο μεσημέρι στην κουζίνα για ετοιμασία χορτοφαγικού φαγητού για περίπου 30 άτομα – Κάπως έτσι κυλάει η ζωή κάθε μέρα στην κοινότητα Can Masdeu.
Αυτό το καλοκαίρι είχα την τιμή να περάσω μερικές μέρες στην περίφημη κοινότητα Can Masdeu στη Βαρκελώνη, Καταλούνια. Ως φιλοξενούμενη είχα την ευκαιρία να συμμετέχω σε διάφορες δραστηριότητες και να ζήσω πραγματικά την ουσία και το πνεύμα αυτού του πρωτοποριακού εγχειρήματος.

Η κοινότητα Can Masdeu έχει ιδρυθεί πριν 13 χρόνια. Γνωρίζοντας τις όσες προκλήσεις επιφυλάσσει κάθε γεωργικό εγχείρημα, οφείλω να ομολογήσω πως όλα όσα έχουν κατορθώσει να πραγματοποιήσουν τα παιδιά στην κοινότητα Can Masdeu μέσα σε μια δεκαετία – χωρίς ιδιαίτερο γεωργικό παρελθόν ή γνώση σε θέματα οικιστικής διαχείρισης (νερό, ηλεκτρισμός, λύματα), φανερώνουν πραγματική αφοσίωση και εύστοχο σχεδιασμό και υλοποίηση των πλάνων τους.
Με εγχειρήματα που διευρύνονται από κοινοτικούς λαχανόκηπους, κοινωνικό κέντρο και γεωργικά εγχειρήματα βασισμένα στις αρχές Αεικαλλιεργειών/Permaculture, δικαιολογεί πλήρως το γεγονός ότι η κοιλάδα Can Masdeu είναι τόσο αγαπητή και αποδεκτή από την γειτονική κοινότητα ενώ ταυτόχρονα το έργο της είναι ευρέως αναγνωρισμένο από παγκόσμιες οργανώσεις και παρόμοιες κοινότητες σε όλο τον κόσμο.
Κατά τη διαμονή μου στην κοιλάδα Can Masdeu είχα την ευκαιρία να γνωρίσω και να συζητήσω με ένα από τα ιδρυτικά μέλη του εγχειρήματος, τον Arnau Montserrat, υπεύθυνο επικοινωνίας, διαδικτυακών και πολιτικών θεμάτων, ανάμεσα στις πολλές άλλες καθημερινές υπευθυνότητες του.


Σ – Arnau, γιατί επιλέξατε αυτή την συγκεκριμένη τοποθεσία για την κοινότητα σας;
Α – Για τις δραστηριότητες που είχαμε υπόψη μας, χρειαζόμασταν κάτι κοντά στην πόλη της Βαρκελώνης. Θέλαμε κάτι που θα βρισκόταν μέσα στην πλούσια φύση των βουνών Collserola αλλά παράλληλα να είναι σε εύκολα προσβάσιμη τοποθεσία από το κέντρο της πόλης τόσο για τα μέλη της κοινότητας που συχνά την επισκέπτονται για δουλειές αλλά και για τους επισκέπτες μας.


Σ – Αναφέρεσαι στη όλη διαδικασία στον πληθυντικό: Γνωριζόσασταν μεταξύ σας πριν το 2001 όταν ξεκίνησε επίσημα η κοιλάδα Can Masdeu;
Α – Κατά την έναρξη της κοινότητας ήταν παρόντες 4 από τα σημερινά μέλη της κοινότητας μαζί με άλλους φίλους που αυτή τη στιγμή δεν αποτελούν πλέον μέρος της ομάδας. Τότε αποτελούσαμε μέλη μια άλλης κοινότητας. Ήμασταν όλοι ενεργοί και αναμειγμένοι σε οικολογικό ακτιβισμό, τοπικές πρωτοβουλίες βιωσιμότητας αλλά και το Κίνημα Κατά της Παγκοσμιοποίησης (Antiglobalization Movement). Νιώθαμε συνεχώς πως είχε φτάσει η ώρα για ένα μεγαλύτερο και πιο μόνιμο εγχείρημα και για την εγκαθίδρυση ενός χώρου ο οποίος θα μπορούσε να φιλοξενήσει ένα από τα μεγαλύτερα οράματα μας: ένα Διεθνές Συνέδριο στις Κλιματικές Αλλαγές. Κάπως έτσι εμπνευστήκαμε να ξεκινήσουμε την κοιλάδα Can Masdeu.


Σ – Από πόσα μέλη αποτελείται σήμερα η κοινότητα Can Masdeu;
Α – 30, συμπεριλαμβανομένου και τα παιδιά.


Σ – Στην κοινότητα, υπάρχει κάποιο κοινό χαρακτηριστικό ή αξίες που πρέπει να έχει το κάθε μέλος ώστε να μπορεί να αποτελεί μέρος αυτής της ομάδας;
Α – Στην κοιλάδα Can Masdeu βρίσκει κανείς ένα μεγάλο εύρος από ηλικίες, ενδιαφέροντα και ειδικότητες. Ένα κοινό χαρακτηριστικό θα έλεγα είναι η κοινή αγάπη που έχουμε όλοι μας για τη φύση και τη ζωή. Όλοι μας αποδεχόμαστε τη σημασία που έχει η υιοθέτηση αρχών Αγροοικολογίας (γνωστή επίσης και ως Permaculture) στη ζωή μας, με στόχο την επίτευξη αυτάρκειας στην τροφή μας – δηλαδή την παραγωγή επαρκούς τροφής με οικολογικά και βιώσιμα μέσα. Ορισμένα μέλη της κοινότητας μας είναι αναμειγμένα με θέματα ακτιβισμού ενώ άλλα κλίνουν περισσότερο σε θέματα οικολογίας. Δεν έχουμε όλοι μας τις ίδιες προτεραιότητες ή ενδιαφέροντα και αυτό είναι ακριβώς που κάνει την κοινότητα Can Masdeu τόσο υγιή και ισορροπημένη.


Σ – Arnau, ας πάμε πίσω στην έναρξη αυτής της κοινότητας, που ξεκινάει με την κατάληψη ενός παλιού λεπροκομείου, του Sant Pau Lepert Home – ποια ήταν η πρόκληση που συναντήσατε κατά την διεκδίκηση αυτού του άδειου χώρου;
Α – Αυτό που πάντα μας οδηγεί ως ομάδα, είναι να αγωνιζόμαστε για αυτό που επιθυμούμε και για αυτό που χρειαζόμαστε. Το παλιό λεπροκομείο ήταν ένα κτίριο εγκαταλελειμμένο εδώ και 50 χρόνια. Αν και αντιμετωπίζαμε πολλές νομικές προκλήσεις μέχρι στιγμής, καταφέραμε να τις ξεπεράσουμε χάρη στην συνεχή δικτύωση μας με άλλες παρόμοιες κοινότητες και τον δυνατό δεσμό που έχουμε αναπτύξει με τη γειτονιά. Φυσικά, η σημερινή οικονομική κρίση και η παρούσα έλλειψη πλάνων από την κυβέρνηση για εκμετάλλευση του συγκεκριμένου χώρου, λειτούργησε εμφανώς υπέρ μας. Αυτό που καταλάβαμε μέσα από τον αγώνα μας, είναι η βαρύτητα που έχει η συνεργασία με τους γύρω μας και η σημασία που έχει να είναι κανείς ανοικτός στη γειτονική κοινότητα αλλά και σε παρόμοια τοπικά εγχειρήματα. Χωρίς αυτή τη συνεχή δικτύωση, η κοινότητα Can Masdeu δεν θα ήταν πραγματικότητα σήμερα.


Σ – Τώρα, 13 χρόνια αργότερα, έχεις παρατηρήσει την ύπαρξη συγκεκριμένων εργαλείων που έχουν αποτελέσει θεμέλιο λίθο για τη δημιουργία αυτής της υγιούς κοινότητας που έχετε καταφέρει να κτίσετε μέχρι σήμερα;
Α – Ναι, φυσικά. Καταρχήν χρειαστήκαμε πολιτικά εργαλεία: Έπρεπε να ενημερωθούμε πολύ καλά για τον κατάλληλο τρόπο επικοινωνίας του εγχειρήματος μας με τους γύρω μας, ιδιαίτερα με αυτούς που ήταν ιδιαίτερα επιφυλακτικοί, ώστε εν τέλει να δημιουργηθεί ένα γερό δίκτυο κοινωνικής υποστήριξης. Κάποιοι από μας είχαν αναλάβει την επικοινωνία με τα ΜΜΕ και την υποστήριξη σε θέματα δικαστικών υποθέσεων, ενώ άλλοι ήταν περισσότερο αναμειγμένοι με τη δημιουργία συλλογικών λαχανόκηπων και με την ανάπτυξη γερών δεσμών με τη γειτονιά. Φυσικά ήταν και αυτοί που άσκησαν φυσική αντίσταση τις πρώτες εκείνες κρίσιμες μέρες κατάληψης του χώρου. Αυτό που συνειδητοποιήσαμε στην πορεία, ήταν η σημασία που έχει η εγκαθίδρυση μιας γερής εσωτερικής δομής, συμφωνώντας σε εργαλεία επικοινωνίας – κανόνες στους οποίους όλοι μας είχαμε συμφωνήσει κατά την έναρξη της κοινότητας και συνεχίζουμε να αναθεωρούμε μέχρι και σήμερα.


Σ – Σήμερα στην κοιλάδα Can Masdeu τρέχουν 5 διαφορετικά εγχειρήματα. Μπορείς να μας πεις μερικά λόγια για αυτά;
Α – Φυσικά. Καταρχήν έχουμε τους συλλογικούς λαχανόκηπους: Πρόκειται για κομμάτια γης τα οποία τρέχουν εδώ στην κοιλάδα από ομάδες ανθρώπων από τη γειτονιά οι οποίες μοιράζονται εργαλεία, νερό και κομπόστ ώστε να μπορούν να καλλιεργούν τα δικά τους λαχανικά. Κάτι σημαντικό που προκύπτει από αυτή την πρωτοβουλία είναι η μετάδοση πληροφοριών τόσο από την κοινότητα Can Masdeu προς τη γειτονιά, αλλά και αντίστροφα. Ένα άλλο εγχείρημα είναι το κοινωνικό κέντρο το οποίο τρέχουμε κυρίως τις Κυριακές όταν συναντιόμαστε με τη γειτονιά για φαγητό, ομιλίες, προβολές ταινιών και συζητήσεις γύρω από σύγχρονα θέματα οικολογίας και βιωσιμότητας. Τις Πέμπτες, οργανώνουμε ανοικτές μέρες κήπου και τα απογεύματα ο οποιοσδήποτε είναι ευπρόσδεκτος να συμμετάσχει στον λαχανόκηπο του Can Masdeu και να μάθει φτιάχνοντας ενώ μπορεί να φέρει παραδοσιακούς σπόρους τους οποίους να προσφέρει ή να ανταλλάξει με αυτούς της τράπεζας σπόρων μας. Ένας ουσιαστικός ρόλος που διαδραματίζει η κοινότητα μας είναι η συνεργασία της με το Δίκτυο Περμακουλτούρας της Βαρκελώνης (Permaculture Network of Barcelona) και τα εγχειρήματα που προκύπτουν από αυτό: o περμα-κήπος, το δάσος από φρουτόδεντρα, η βιοκλιματική δόμηση και εργαστήρια που παρέχουμε βάσει των αρχών Αγροοικολογίας (Permaculture). Σε επέκταση αυτής μας της προσπάθειας είναι και το 4ο εγχείρημα μέσα από το οποίο οργανώνουμε εργαστήρια Αγροοικολογίας σε γειτονικά σχολεία και πανεπιστήμια. Το 5ο εγχείρημα είναι φυσικά η ανάπτυξη μια υγιούς κοινότητας εδώ στην κοιλάδα Can Masdeu, μια διαδικασία που αποτελεί συνεχώς μια πρόκληση αλλά και ευκαιρία εκμάθησης.


Σ – Έχεις μιλήσει για ένα λαχανόκηπο Arnau – εδώ στην κοιλάδα Can Masdeu είστε πλήρως αυτάρκεις σε θέματα τροφής;
Α – Όχι και αυτό δεν θα αποτελούσε ποτέ στόχο μας. Παράγουμε αρκετά λαχανικά για να καλύπτουμε τις ανάγκες μας κατά τη διάρκεια του χρόνου, αλλά και φρούτα όπως μήλα, αχλάδια, σύκα, σταφύλια και μούρα. Δεν διαθέτουμε όμως την απαραίτητη έκταση για καλλιέργεια επαρκών ποσοτήτων σιτηρών ή οσπρίων. Δεν θα επιθυμούσαμε εκτός των άλλων να είμαστε πλήρως αυτόνομοι και ανεξάρτητοι από την κοινότητα που μας περιβάλλει αφού αυτό θα μας απόκοπτε και θα περιόριζε την αλληλεπίδραση και σύνδεση μας με τη γειτονιά. Η ευκαιρία που έχουμε να ανταλλάζουμε ότι έχουμε πλεονάζων – προϊόντα ή υπηρεσίες – με τους γύρω μας, μας δίνει την ευκαιρία να κτίζουμε ένα γερό και βιώσιμο δίκτυο επικοινωνίας.


Σ – Αν κάποιος επιθυμεί να επισκεφτεί την κοινότητα Arnau, τι πρέπει να κάνει;
Α – Όπως έχω ήδη αναφέρει, εδώ στην κοιλάδα Can Masdeu έχουμε ανοικτές μέρες: Τις Πέμπτες με την εργασία στον κήπο και τις Κυριακές με το κοινωνικό κέντρο και τις κοινοτικές/οικογενειακές δραστηριότητες που οργανώνουμε. Μπορείτε να βρείτε περισσότερες λεπτομέρειες στην ιστοσελίδα μας και βεβαίως μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας γράφοντας μας στο Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. εάν έχετε περεταίρω ερωτήσεις.


Σ – Arnau, σε ευχαριστώ πολύ για το χρόνο που αφιέρωσες ώστε να με καθοδηγήσεις μέσα από το υποδειγματικό εγχείρημα Can Masdeu και σας εύχομαι κάθε επιτυχία για μια υγιή και καρποφόρα ανάπτυξη της κοινότητας και των οραμάτων σας εδώ στη Βαρκελώνη.
Α – Ευχαρίστηση μου Σοφία και καλή επιτυχία με τα εγχειρήματα βιωσιμότητας σας στην Κύπρο.


*Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες για την κοινότητα πηγαίνοντας στο τμήμα FAQ section (διαθέσιμο μόνο στα Ισπανικά-Castellanο).
*Μπορείτε να δείτε περισσότερες φωτογραφίες από την κοιλάδα Can Masdeu και τα εγχειρήματα τους, κάνοντας κλικ σε οποιοδήποτε από τους 11 τομείς που θα βρείτε στο τέρμα της ιστοσελίδας.

 

26 Απριλίου - 4 Μαΐου 2014
Λίγα λόγια για τη παγκόσμια πρωτοβουλία που ξεκίνησε από Ελλάδα και κατέληξε στην Γαλλία


Όταν ένας Ευρωπαίος αγρότης χάνει τη δυνατότητα να κρατά, να βελτιώνει, να ανταλλάσσει, και να πουλάει τους σπόρους του, όλοι οι αγρότες του κόσμου χάνουν την ελευθερία τους. Οι καταναλωτές χάνουν την ελευθερία να επιλέγουν υγιή και ασφαλή τροφή. Η ίδια η Δημοκρατία απειλείται. Όταν ψηφίζονται και εφαρμόζονται τέτοιου είδους νόμοι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, απειλείται η Ελευθερία και η Δημοκρατία όλων των κρατών του κόσμου. Σβήνει ολόκληρη η ιστορία της γεωργίας – και η διατροφική μας επάρκεια είναι πλέον σε κίνδυνο.

Το 1ο Διεθνές Καραβάνι Αλληλεγγύης για τους Σπόρους οργανώθηκε με πρόθεση να συνεχιστεί η ιστορία των παππούδων μας, να προστατευτούν τα παιδιά μας, να διατηρηθεί η αγροτική βιοποικιλότητα, και να επιτευχθεί ελευθερία και δημοκρατία επάνω στον πλανήτη μας.


Το καραβάνι ξεκίνησε στις 27 Απριλίου 2014 από το Μεσοχώρι Παρανεστίου Δράμας, μετά από την 14η Πανελλαδική Γιορτή Ανταλλαγής Ντόπιων Σπόρων και Ποικιλιών που πραγματοποιήθηκε στον ίδιο χώρο την προηγουμένη μέρα. Πέρασε οδικώς μέσω Ιταλίας και κατέληξε στη νότιο Γαλλία με στόχο τη συμμετοχή του καραβανιού στις Διεθνείς Ημέρες Σπόρων που διοργάνωνε η οργάνωση Κοκοπελλί, 1-4 Μαΐου 2014.

Πρόκειται για μια συλλογική πρωτοβουλία η οποία διοργανώθηκε από τις κοινότητες: Εναλλακτική Κοινότητα Πελίτι, το Παγκόσμιο Κίνημα για την Ελευθερία των Σπόρων, τo κίνημα Ναβντάνυα και την οργάνωση Κοκοπελλί.

Το καραβάνι γιόρτασε τον πλούτο της ποικιλίας των σπόρων και των τροφών της Μεσογείου και μετέφερε το μήνυμα της Ελευθερίας για τους παραδοσιακούς σπόρους από όλους τους τόπους που πέρασε.

Περισσότερα για το 1ο Διεθνές Καραβάνι Αλληλεγγύης Σπόρων:

Για να βρείτε περισσότερες λεπτομέρειες και φωτογραφίες από το καραβάνι κάντε κλικ στους πιο κάτω συνδέσμους:

Ιστορίες από το Καραβάνι και Φωτογραφίες
Απολογισμός Καραβανιού
Φωτογραφικό Υλικό – 1ο Διεθνές Καραβάνι Αλληλεγγύης Σπόρων

Βρέστε τη διακήρυξη της Φλωρεντίας η οποία συντάχτηκε κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ Δημοκρατίας για τους Σπόρους, την Τροφή και τη Γη, κάνοντας κλικ εδώ.